FORT SINT PIETER


 
Fort Sint Pieter is een fort dat in 1701 tot 1702 tot stand kwam op de noordpunt van de Sint-
Pietersberg in Maastricht. Het is opgetrokken op een vijfhoekig grondplan met in het midden
een tweetal hoofdgalerijen en een rondgaande galerij, die langs de vijf wanden voert.
Het Fort werd in opdracht van de militaire gouverneur van Maastricht Daniël Wolf, baron van
Dopff gebouwd in een vijfhoek ter verdediging van de zuidelijke vestingmuren van
Maastricht. Dit werd noodzakelijk gevonden nadat de Fransen in 1673 de Sint-Pietersberg
hadden ingenomen om van hieraf met kanonnen bressen te slaan in de zuidelijke
vesting muren. Vanuit dit fort zou voortaan elke zuidelijke aanval afgeslagen kunnen worden.
 
In 1717 bezocht tsaar Peter de Grote het fort. Hij werd natuurlijk feestelijk ontvangen door
bovengenoemde gouverneur.
Het fort heeft het in de geschiedenis niet altijd even gemakkelijk gehad. Zo werd het in 1794
door de Fransen in de rug aangevallen tijdens een van de vele belegeringen van de stad. In
het begin van de negentiende eeuw is het nog ingrijpend gemoderniseerd om aan de
militaire eisen van die tijd te kunnen voldoen. De sterkte verloor zijn verdedigingsfunctie na
het opheffen van de vesting Maastricht in 1867.
Sinds het begin van de twintigste eeuw bevond zich aan de voorkant van het fort een
uitspanning, bestaande uit een café, een restaurant en een feestlocatie. Op het bijbehorende
terras dronk menig pieterpadwandelaar een glaasje op de goede afloop. In 2011 is dit
gedeelte gesloopt in verband met de restauratie van het fort.
De rondleiding door Fort Sint Pieter is een herbeleving van de belegeringen van het fort
(1701-1702) met een gids. U maakt kennis met de vele schietgaten in de gracht, de
ondergrondse gangen, de geheimen van de waterput en natuurlijk de kanonnen. De
rondleiding eindigt met een kijkje in de mortiergalerij (1816-1820) en het uitzicht vanaf een
van de hoogste punten van Maastricht (bij goed weer)
Sinds 1974 is de Sint Pietersberg een beschermd natuurgebied van in totaal 133 ha. De
vereniging Natuurmonumenten beheert de grotten van de Sint Pietersberg sinds 1995 en het
erop gelegen fort Sint Pieter sinds 2009. Natuurmonumenten is op dit moment bezig met het
in ere herstellen van het fort Sint Pieter. Zo wordt nu een caponnière (schietgatengalerij) en
de noordgevel van de kanonbatterij Zuid hersteld.
De caponnière is de overdekte uitsprong in de droge gracht met als doel het verdedigen van
de flanken van de gracht.
 
De restauratie geschiedt in drie fasen:
1.    De restauratie- en consolidatiewerkzaamheden (in 2006 en 2007 uitgevoerd)
2.    Aandacht voor de verbetering van educatieve aspecten van het vestingwerk
       (reconstructie van de rond 1900 gesloopte vierde caponnière) eh de verhoging
       tot het oorspronkelijke niveau van de noordoost hoek.
3.    Het terugbrengen van de oorspronkelijke voorgevel met hoofdingang (gestart
in maart 2011)
Deze in drie fasen uit de voeren restauratiewerkzaamheden brengen het fort weer terug in
haar oorspronkelijke staat. Hierdoor vormt het geheel een prachtig educatief en historisch
vestingwerk voor de stad Maastricht en haar inwoners. Ook op nationaal en internationaal
niveau levert het fort een waardige bijdrage aan het cultuurhistorische erfgoed.