TEUNKE DE SMEED EN ZIJN AFSTAMMELINGEN IN DE KUNST

 Luc Stokbroekx. 

In november 1992 organiseerde de Stichting Streekmuseum een tentoonstelling met kunstzinnige produkten van Antoon Stokbroekx en van 15 (achter-)kleinkinderen. De bij de opening door Luc Stokbroekx uitgesproken inleiding bevat vele interessante bijzonderheden die wij U niet willen onthouden. Hieronder volgt de tekst van deze toespraak:

Geachte aanwezigen,
Ik verontschuldig mijn vader, Roger Stokbroekx uit Maaseik, omdat hij door bepaalde omstandigheden deze lezing niet kan houden.

.....de zondagsschilder bij een doorweekse kanaal
     de monnik bij zijn zalig madrigaal
     de klokkenmaker en de keramist
     Van Eyck, Van Gogh of Jan Modaal
     zodra de muze hem bekruipt
     worden ze paradijsvogels, allemaal …..
De tentoonstelling, die in de Hervormde Kerk loopt, wil in de eerste plaats een hommage zijn aan Antoon Stokbroekx, alias Teunke de Smeed uit Stevensweert en aan zijn familieleden-kunstenaars.

Teunke werd in 1840 te Neeritter geboren en was voorbestemd om boerenknecht te worden, zoals zijn vader Mathias. Maar de liefde bracht hem in kontakt met Gertrudis Moors, de dochter van de smid in Stevensweert. Na hun huwelijk in 1863 vestigden ze zich in Stevensweert en leert Teunke van zijn schoonvader de stiel van smid. Op dat ogenblik gaat voor hem, dat pienter, vinnig ventje, een nieuwe wereld open, een wereld die wel sluimerend in hem zat, maar waarin hij nu kon werken en dit met alle kracht en liefde. Enkele van zijn werken: een vierdelig ijzerwerk, gemaakt voor de brug over de Oude Maas, de toegangsdeur van de vroegere jongensschool en de torenhaan.

Naast zijn smid-zijn ondernam Teunke nog andere zaken en met sukses:
- Zo heeft hij de eerste fiets in Stevensweert in elkaar geknutseld.
- Naaimachines herstellen kon hij ook.
- En dan het uurwerk uit de klokkentoren:
wat een Roermondse klokken-maker niet kon, deed Teunke. Hij herstelde het uurwerk door zijn veel-zijdigheid maar voornamelijk door zijn koppige volharding. Laten we deze koppigheid een deugd noemen, door de meeste Stokbroekxen over-geërfd.

Ter informatie vermeld ik dat Teunke en Gertrudis 12 kinderen hadden: 7 jongens en 5 meisjes. Van de jongens werden er zoals hun vader 5 smid, 1 beenhouwer en 1 rijwielhersteller-handelaar. Maar Stevensweert was te klein om zoveel smeden werk te verschaffen en wat gebeurde er? Willem, Sjang en Mathieu trokken, einde vorige eeuw, naar Antwerpen, naar de haven om voornamelijk karrewielen te smeden. De oudste dochter, Mechtildis, trok mee om voor de broers te zorgen. Sef verhuisde ook met hen mee en werd er beenhouwer. Later keerde hij naar Stevensweert terug. Graad volgde zijn vader als smid te Stevensweert :op en Hubert, ook smid, trok naar Maastricht.
Op latere leeftijd werd Teunke kunstsmid: in Berlijns zilver heeft hij met liefde en geduld allerlei zaken geconterfeit: kruisbeelden, een kasteeltje, een inktstel, een raadhuis, een processiekruis enz … Hier in deze kunst heeft hij zich kunnen uitleven! Wat voor een creati-viteit zat er toch in hem!

De toeschouwer zal straks met groeiende verbazing vaststellen dat dat talent welig en overal is verspreid, want een aantal familieleden Stok-broekx, voortkomend langs vaders of langs moeders kant, hebben hun on-gebreidelde kunstenaarsaanleg weten waar te maken! Ziehier nu zijn nakomelingen-kunstenaars, die naast Teunke exposeren:

De kleinkinderen:
- Louis Stokbroekx uit Wilrijk, overleden, schilder.
- Cyriel Stokbroekx uit Wilrijk, overleden, schilder.
- Hubert Stokbroekx uit Wilrijk, schilder.
- Jos Stokbroekx uit Turnhout, overleden, schilder, etser.
- Charel Stokbroekx uit Turnhout, overleden, schilder, restaurateur.
- Fons Stokbroekx uit Stevensweert, schilder.
- Jean Stokbroekx uit Roermond, macrofotograaf.
- Twan Boers uit Venlo, klokkenmaker, koperslager, rietvlechter.

en de achterkleinkinderen:
- Yvonne Stokbroekx uit Wilrijk, schilderes.
- René Vinck uit Willebroek, schilder.
- Renaat Verstrepen uit Walem-Mechelen, schilder.
- Jan Stokbroekx uit Wilrijk, schilder.
- Pierre Boumans uit Stein, beeldhouwer, pottenbakker.
- Hannie Stokbroekx uit 't Goy-Houten, keramiste.
- Riet Tinnemans uit Aken, beeldhouwster, schilderes.
Dus straks kunnen we werken van Teunke en 15 afstammelingen bewonderen. Dit wil echter niet zeggen dat er geen andere afstammelingen zijn, die ook een kunst beoefenen. We kennen er nog dertien. Maar door allerlei omstandigheden zijn er van hen geen werken aanwezig. Misschien voor een volgende keer?

Nu zien we dat Teunke met zijn kunstgaven voornamelijk in zijn kleinkinderen en achterkleinkinderen terugkeert. In hen verpersoonlijkt hij zich: 't is alsof hij hen in een bepaalde kunstrichting dirigeert om zo zijn eigen kunstzin nog verder te ontwikkelen in zijn nageslacht. Meer inlichtingen kunt U ook vinden in het boek "De familie Stokbroekx in de Kunst" en in de catalogus. Beide zijn op de tentoonstelling te bekomen. Alle familieleden-exposanten, mijnheer pastoor die ons het processie-kruis uitleende, en alle bestuursleden van de Stichting Streekmuseum Stevensweert/Ohé en Laak, danken we hier van harte. Maar een speciaal woord van dank aan Harrie Sangers, Har Rutten en Roger Stokbroekx. Zij hebben deze tentoonstelling mogelijk gemaakt.

Ook aan de pers, de heer Burgemeester en de aanwezige wethouders, eveneens onze hartelijke dank. Allen zullen het met mij aanstonds beamen: deze tentoonstelling is af: ze is er om bewonderd te worden! En dat zal ze!
Vanuit de Belgische Maasoever schreef de dichter, Pater Sangers zaliger de volgende verzen over Stevensweert, bakermat van de kunstzinnige familie Stokbroekx:

Aan de Maas.
De bekiezelde dijk
De maanverlichte bekiezelde dijk
De wilgen
De zo knoestig oud geworden wilgen
Het water Het donker zachtrimpelend water
En daarachter in de verre nevels
Stevensweert en zijn witte gevels.

Dames en Heren, ik dank U voor Uw aandacht.
 Luc Stokbroekx.

                            -0-0-0-0-0-0-

ANTOON STOKBROEKX EN GERTRUDIS MOORS