TWEE AANKOPEN VOOR COLLECTIE STREEKMUSEUM

H. Rutten

Naast de diverse in 2014 verkregen schenkingen en bruiklenen (zie ook “Museumnieuws 2014” achter in dit jaarboek), deed het museum afgelopen jaar twee kostbare aankopen.
De eerste betreft een ijzeren geldkist, gekocht bij een antiquair met de naam Limburg, geboortig uit Zeeland en woonachtig in Schotland. Het kan verkeren!
De kist is een prachtig exemplaar, vervaardigd in het Duitse Neurenberg in de tweede helft van de 17de eeuw.

Het mechanisme is nog perfect in orde en ook de authentieke sleutel is nog aanwezig. Jarenlang heeft het museum uitgekeken naar een dergelijk object om daarmee de gemeentelijke stembus te vervangen die tot nu toe bij de ingang van het museum dienst deed als giftenbus. Veel mensen doen een kleine of grote gift in deze bus nadat ze hebben genoten van een bezoek aan het museum. Het is voor ons een welkome aanvulling op de inkomsten. Het leek ons een goed idee om deze legergroen geverfde stembus ooit eens een keer te vervangen door een originele geldkist. Het uitkijken naar een geschikt exemplaar heeft lang geduurd maar nu is het zo ver. Op 4 oktober werd de loodzware kist door de verkoper zelf in Stevensweert afgeleverd en vervolgens door voorzitter en secretaris naar binnen “gesjouwd”. De antiquair was zo vriendelijk het spits af te bijten door bij zijn vertrek een gift in de kist achter te laten. Dit eerste voorbeeld is sindsdien al door vele mensen gevolgd.
Om de bedoeling van de kist –tevreden bezoekers in de gelegenheid te stellen een kleine of grote gift te doen- duidelijk te maken, hebben we de openstaande geldkist aan de bovenzijde laten afdekken met een doorzichtig perspex plaatje voorzien van een gleuf waardoor de gift kan worden achtergelaten. Aan de zich geleidelijk vermeerderende inhoud is te zien dat de kist op deze manier in een behoefte voorziet! Munten en briefjes op de bodem zijn het resultaat. Onze dank aan alle milde gevers!


            4 oktober 2014: de antieke geldkist arriveert in het Streekmuseum.
 

            Gravure uit 1646 met de afbeelding van generaal Andreas Cantelmo (1598 – 1645)

Een bijkomende, voor ons museum betekenisvolle, omstandigheid is dat dit soort ijzeren kisten werden gebruikt bij geldtransporten, o.a voor het veilige vervoer van soldijgeld voor soldaten in garnizoenssteden. Vandaar het indrukwekkende en door een deskundige vakman vervaardigde slot op de kist. Ook Stevensweert had zo’n garnizoen dat in de Spaanse tijd werd betaald vanuit het centrale gezag in Brussel.

Een tweede aanwinst betrof een gravure aangekocht op een veiling in het Duitse Bonn. De afbeelding betreft een portret van Andreas Cantelmo, geboren op 2 augustus 1598 in het Italiaanse Pettorano. Als hoofd van een regiment Napolitanen kwam hij in dienst van de Spaanse koning. Cantelmo maakte een indrukwekkende carrière in het Spaanse leger. In 1633 raakte hij ook betrokken bij de verovering van het Eiland in de Maas door de Spanjaarden.

Cantelmo hield zich met name bezig met het versterken en verdedigen van de uiterste zuidpunt van het eiland terwijl de Spanjaarden ondertussen de sterke vesting Stevensweert konden aanleggen, rondom de kerk en het middeleeuwse kasteel. Na zijn werk op het Eiland in de Maas te hebben gedaan, bleef hij als generaal van de artillerie actief deelnemen aan de verrichtingen van het Spaanse leger in de Zuidelijke Nederlanden. De locatie van het fort op de zuidpunt, vlak boven Roosteren, bleef tot in onze dagen de naam Contelmo dragen als herinnering aan deze veldheer.
Andreas Cantelmo vertrok in 1644 naar Spanje. Als beloning voor bewezen diensten verleende de Spaanse koning hem de titels van onderkoning en kapitein-generaal van Catalonië. Lang heeft hij hiervan niet kunnen genieten want hij overleed reeds een jaar later in Alcuvières, slechts 47 jaar oud.

Stevensweert en Ohé en Laak houden de herinnering aan de Spaanse veldheer levendig. Inwoners spreken nog altijd, als men het heeft over de locatie van het vroegere fort, van “op Contelmo”! De aarden verdedigingswerken zijn dan wel gesloopt of verdwenen door overstromingen van de Maas, maar af en toe, als de Maas bij hoog water weer eens grond heeft weggespoeld, zijn nog oude funderingen zichtbaar van het gebouw dat hoorde bij het fort en tot in de 19de eeuw bewoond bleef, o.a. door de familie Van Laar.

Ook hebben beide plaatsen een straat naar hem genoemd. Zo blijft Andreas Cantelmo tot in onze dagen onderdeel van de geschiedenis van het Eiland in de Maas!


   Op 22 december 2014 ontving het Streekmuseum een prachtig afgewerkt eikenhouten paneel, vervaardigd
                                                 door Sietse de Jong uit Maasbracht, lid van Amici Insulae.
Zichtbaar is de Hompesche molen en de namen van Cantelmo en Muncado, twee Spaanse bevelhebbers
                            die betrokken waren bij de bouw van de vesting Stevensweert in 1633.
                                      Het paneel is opgehangen halverwege de trap naar de filmzaal.