2004

OORLOGSMONUMENT IN OHE EN LAAK

G.H.H.L. Laugs.

Voorzitter Stichting Vliegtuigoorlogsmonument Ohé en Laak.
In de vroegere Latijnse taal kwamen de volgende vier woorden voor: memento, mementote, memoria, memoriale: gedenk, gedenkt, gedenkteken, herdenken, herinneren. In onze cultuur is gedenken, herinneren terugkeren naar het verleden, naar de dag of het moment dat iets gebeurde, bijvoorbeeld dat soldaten sneuvelden of mensen omkwamen door oorlogsgeweld.

Wij leven n.l. in een kapot gemaakte tijd: heden en toekomst liggen uiteen en staan onafhankelijk naast elkaar. Stilstaan bij het feit dat vijf jonge helden hun leven gaven voor onze vrijheid, alsmede aan hen die vielen uit Ohé en Laak door oorlogsgeweld 1940-1945, is zeker gerechtvaardigd. Alleen al door het feit dat anderen hun leven lieten om ons de vrijheid terug te geven. De herdenking van een bijzondere gebeurtenis dient, naar mijn mening, zeker uit dankbaarheid, blijvend gevierd te worden. Het einde van de Tweede Wereldoorlog ligt intussen meer dan een halve eeuw achter ons. 1940-1945: een periode die we niet kunnen, maar ook nooit mogen vergeten. Een wijsheidsspreuk uit de oude joodse traditie luidt: “Vergeten is ballingschap, herinneren is verlossing”.Zaterdagavond 16 augustus 1941 om 22.52 uur Engelse tijd stijgt Whitley V Z6577 EY-F op van de basis Middleton St.George 10 km oostelijk van Darlington, beladen met bommen voor een aanval op de Duitse stad Keulen. Het vliegtuig behoort tot het 78ste squadron van de Royal Air Force. Tegen kwart voor drie 's nachts stortte het toestel brandend neer bij het geboortehuis van Moeder Magdalena in Ohé en Laak, nadat het door een Duitse nachtjager in brand was geschoten. Piloot Sherman (22) wist te voorkomen dat de kist niet op de bebouwing van de Laak neerstortte, maar in het onbebouwde Lakerveld. De gehele bemanning kwam daarbij om het leven. De offers van toen mogen nooit worden vergeten. Het gaat om Amerikaanse, Canadese en Britse oorlogsvliegers die voor onze bevrijding hebben gevochten en hun leven gaven. Het is nodig om dat te herdenken. Ruim zestig jaar na dit drama krijgen de gesneuvelde oorlogsvliegers van de Royal Air Force alsnog een monument.
Daarom moet er in Ohé en Laak een oorlogsmonument komen dat de herinnering aan de bemanning en de gebeurtenissen van die augustusnacht levend houdt. Het oorlogsmonument zou ook een functie kunnen hebben bij de jaarlijkse dodenherdenking in mei. In Ohé en Laak hebben we nu geen dodenherdenking, om de eenvoudige reden dat we geen herdenkingsmonument hebben. Vorig jaar werd de Stichting Vliegtuigoorlogsmonument Ohé en Laak, bestaande uit elf (oud) burgers van Ohé en Laak opgericht, die de vijf omgekomen bemanningsleden en de inwoners uit Ohé en Laak, die vielen door oorlogsgeweld 1940-1945, met een monument wil herdenken. Tevens wil de Stichting een zichtbare herinnering realiseren aan een oorlogsgebeurtenis in de jaren 1940-1945 en zo een bijdrage leveren aan het behoud van een zeer bewogen stuk streekhistorie, wat tot nu toe ontbrak in Ohé en Laak.
Het Vliegtuigoorlogsmonument wordt opgericht in het plantsoen bij de St. Annakapel. De Gemeente Maasbracht heeft besloten hiervoor een vergunning te verlenen. De Stichting Vliegtuigoorlogsmonument heeft om de volgende redenen voor deze locatie gekozen: de plek des onheils waar het toestel neerstortte ligt midden in agrarisch gebied. In de buurt van deze plek kwamen de eerste brokstukken neer toen het toestel brandend uit de richting van Roermond / St.Odiliënberg over de Hompesche molen en de St. Annakapel richting Moeder Magdalenahuisje vloog en neerstortte. De locatie bij de St. Annakapel werd vooral door de Stichting als meest geschikt gevonden omdat het in een drukke fietsroute ligt en de St. Annakapel toch de nodige toeristen aantrekt.
De Stichting Vliegtuigoorlogsmonument heeft besloten een kunstwerk te plaatsen en heeft de kunstenaar Ton Piepers uit Weert benaderd voor het maken van het kunstwerk van het gedenkteken. Eén van zijn ontwerpen mogen wij als zeer geslaagd bestempelen. Het bronzen kunstwerk wordt “Wereld, Mens, Strijd“ genoemd en is inclusief de natuurstenen sokkel zo’n twee meter hoog. Het totale ontwerp van het Vliegtuigoorlogsmonument is een idee van de initiatiefnemer en voorzitter van de Stichting Vliegtuigoorlogsmonument Ohé en Laak G. Laugs. De symboliek van het bronzen kunstwerk is: de ring staat symbool voor de wereld. De mensfiguren symboliseren het verdriet voor de jonge helden die hun leven gaven voor onze vrijheid, alsmede aan hen die vielen uit Ohé en Laak door oorlogsgeweld 1940-1945. De “flitsen” die de wereld doorboren symboliseren het neerstorten van de bommenwerper. Het kunstwerk bestaat uit drie mensfiguren en drie “flitsen” wat de drie nationaliteiten van de bemanningsleden symboliseert (Amerikaans, Canadees en Brits). De symboliek van het totale ontwerp is: het natuurstenen vijfhoekig voetstuk is een verwijzing naar de vijf bemanningsleden van de bommenwerper die omkwamen, te weten: T.A. Sherman (USA), G.L. Olsen (Canada), R. Jopling (Groot-Brittannië), D.A. Wilson (Groot-Brittannië) en D.F. Hawkes (Groot-Brittannië). Rond het monument komt een cirkelvormige bestrating van gebakken straatstenen waarin drie natuurstenen (hardstenen) cirkels in het straatwerk aan gebracht worden wat weer de drie nationaliteiten symboliseert. Rondom de bestrating komt een buxushaagje. Verder komt er nog een bronzen plaquette met het verhaal van het neergestorte vliegtuig en de namen van de omgekomen bemanningsleden. De Stichting Vliegtuigoorlogsmonument heeft besloten het monument te laten adopteren door basisschool Moeder Magdalena te Ohé en Laak.
De onthulling van het Vliegtuigoorlogsmonument vindt plaats op 5 mei 2005. De Stichting Vliegtuigoorlogsmonument wil voor de onthulling van het monument enkele opgespoorde familieleden van de bemanningsleden naar Ohé en Laak laten overkomen. Verder wil de Stichting er een expositie bij inrichten en een optocht van militaire voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog houden. Momenteel is de Stichting druk doende het financiële plaatje, het oprichten van het monument en de openingsceremonie op een rij te zetten.