2002

H.G.M. Rutten

Op 21 februari 2002 overleed in het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg te Leuven “juffrouw” Anny Rutten-Houben. Haar hele leven woonde zij, ongehuwd, op de eeuwenoude Houbenhof aan de Maas, recht tegenover Stevensweert.

Haar ouders waren Martinus Rutten en Antoinetta Houben. De Houbenhof was haar huis en haar thuis. Overstromingen, oorlogen en ontgrindingen heeft de imposante en monumentale boerenhoeve tot op de dag van vandaag doorstaan. Met opmerkelijke daadkracht heeft Anny Rutten daar haar bijdrage aan geleverd. Na de Tweede Wereldoorlog hielp ze de door beschietingen en brand zwaar gehavende hoeve weer op te bouwen. Voor het water was zij niet bang. Ze kende haar eigen sterkte en de sterkte van het huis. Ook toen in 1993 en 1995 immense watermassa’s Houbenhof omringden en bedreigden, bleef zij thuis. “Het is niet nodig te ontruimen. We kunnen blijven”, was haar duidelijke mening en ze kreeg daarin gelijk.
Als  “buurvrouw” van Stevensweert, had zij altijd een grote interesse in de geschiedenis en de mensen van het vestingstadje. Zij kende veel inwoners met naam en toenaam. Daarmee zette zij een traditie voort. Houbenhof en zijn bewoners zijn immers reeds  eeuwen nauw met Stevensweert verbonden. Honderden jaren lang zorgde een veerpont voor de zichtbare communicatie tussen de bewoners van beide Maasoevers. Het veer is verdwenen maar in goed overleg tussen haar en Amici Insulae werd in 1999 weer de veerbel voor het huis herplaatst (zie ook het artikel “Veerbel bij Houbenhof aan de Maas” in ons jaarboek nr. 17).

Anny Rutten was een opmerkelijke vrouw. Standvastig en met een grote hang naar onafhankelijkheid heeft zij haar leven op Houbenhof geleefd. Haar overlijdensbericht begon met een treffend citaat van haar: “We doen het dus zo….”.

Ook een artikel in NRC Handelsblad van 4 maart 2002, geschreven naar aanleiding van haar overlijden, bevat vele interessante wetenswaardigheden. We laten hieronder enkele passages uit dit artikel volgen:

“Zaterdag moest Anna Mechtildis Maria Emmanuelle Rutten toch haar huis verlaten. Over de smalle dijk langs de Maas bij het Belgische Kessenich, bij hoog water de enige verbinding met de oever, werd zij naar haar laatste rustplaats gedragen. Ze is 88 jaar geworden.
In de volksmond werd ze “juffrouw Houben” genoemd, omdat haar moeder een Houben was, telg van het voorname, maar niet adellijke geslacht dat in Nederland vele bestuurders voortbracht. De commissaris van de koningin in Noord-Brabant is een van hen. Ze werd ook zo genoemd omdat zij de instandhouding en verdediging van familiehuis de Houbenhof als levenstaak had opgevat en daarmee na verloop van tijd door de bevolking werd vereenzelvigd.
Anna Rutten was niet gesteld op ongenood bezoek. Nieuwsgierige wandelaars die het huis te dicht naderden, konden zich tot enkele jaren geleden geconfronteerd zien met haar dubbelloops geweer. “Ze was een goede jager”, zegt haar neef Henri. Zijn tante noemt hij niettemin een “zeer vredelievende vrouw”.   (……..)   Juffrouw Houben verkocht die landerijen later aan grindboeren, maar het huis zelf weigerde zij te verkopen, al had ze er fortuin mee kunnen maken. De juffrouw ging niet weg, ook niet voor vakantie. Dat is misschien moeilijk te bevatten, begrijpt haar neef Henri, maar het huis “verplicht”. “Je kunt niet zomaar even de deur achter je dicht doen”. Henri is twintig jaar geleden bij zijn tante ingetrokken op de Houbenhof en zal haar werk voortzetten. “Ze vroeg het me en ik zei geen nee.” Hij is de afgelopen jaren door zijn tante zorgvuldig ingewijd in de geschiedenis van de streek, de familie, het huis en de meubelstukken.
Maar bezoekers die deze verhalen kunnen horen, heeft het huis zelden; voor buitenstaanders is het zelfs nooit te bezichtigen. En dat is goed zo, vindt Henri. “Het huis leeft bij de gratie van de stilte. Mijn tante en ik wilden ook niet de hele dag mensen over de vloer, wij besteedden onze tijd liever aan lezen en puzzelen.”
De waarde van het huis ligt volgens Henri Houben in het feit dat de “klok er is blijven stilstaan”. “Wij zijn heus wel mensen van deze tijd, maar als er iets kan blijven zoals het was, dan laten wij het liever zo.” Tot zo ver het NRC Handelsblad.

Houbenhof heeft nu de beschermende en sturende hand van juffrouw Anny verloren. Haar neef Henri Houben zal de zorg en toewijding voor het huis continueren, iets waartoe hij zich ook verplicht voelt.

Dat zij ruste in vrede.

H.G.M. Rutten