DE LOURDESGROT VAN STEVENSWEERT
H.G.M. Rutten
Zonder enige twijfel heeft de verschijning van de H. Maria aan de 14-jarige Bernadette Soubirous in 1858 een enorme stimulans betekend voor de Maria-verering. De gedaante waarin Maria verscheen, werd over de hele wereld bekend.
Reproducties in de vorm van beelden en schilderijen zijn inmiddels in enorme aantallen verspreid. Dat Maria verscheen in een grot, sprak de mensen waarschijnlijk extra aan en op vele plaatsen in ons land verschenen nagebouwde rotspartijen waarin het beeld van Maria een plaats kreeg. Zo ook te Stevensweert waar in 1920 bij de R.K. Kerk een Lourdesgrot werd opgetrokken. Goede afbeeldingen van de grot, die na de Tweede Wereldoorlog werd afgebroken, zijn mij niet bekend. Wel zijn er in de dertiger jaren enkele foto's gemaakt van processie-groepen die poseerden voor de grot. Op al deze foto's is het bouwwerk slechts gedeeltelijk te zien. Mijn nieuwsgierigheid werd nog meer geprikkeld door een op sommige afbeeldingen zichtbare gedenksteen met enkele regels tekst, die echter op de foto's niet te ontcijferen valt. 
Processiegroep voor de Lourdesgrot (ca. 1933). Links in het muurtje de gedenksteen.
Diverse oudere inwoners die om informatie werden gevraagd, konden zich de grot nog goed herinneren maar hadden geen idee van de tekst op de gedenksteen. Zo bleef de "verborgen" tekst een raadsel totdat ik in maart 1993 toevallig hierover sprak met diaken J. Peeters. Tot mijn grote verbazing vertelde hij de steen enkele dagen geleden nog in zijn handen te hebben gehad en dat de tekst nog goed leesbaar was. Wat was het geval? Tijdens het opknappen van de pastorie na het vertrek van pastoor Dernison (januari 1993) was de steen te voorschijn gekomen bij het schoonmaken van de aangrenzende schuur en stalling. Blijkbaar is de steen daar techtgekomen na de sloop van de grot en vervolgens in een hoekje enkele tientallen jaren onopgemerkt blijven liggen. De steen is rechthoekig van vorm met de afmetingen 55 x 39 cm.
De gedenksteen met inscriptie.
De tekst van de inscriptie luidt als volgt:
Deze grot is een geschenk van den
Heer Aug. Malcors te Maaseijck
ter gedachtenis aan zijne echtgenoote
Mevrouw Flore Malcors Offergelt
en hare nicht Mej. Wilhelmina Beckers
September 1920.
Nu de tekst van de steen bekend was, bleef natuurlijk de vraag: wie zijn de personen die op de steen vermeld staan en wat is hun mogelijke relatie met Stevensweert? Na het raadplegen van diverse archieven, komt hierover het volgende beeld naar voren. Flore Offergelt trouwde op 5 februari 1887 te Maaseik met August Charles Malcors, postontvanger te Maaseik en geboren op 4 oktober 1849 te Tongeren. Flore was de dochter van Leonardus Christianus Offergelt en Elisabeth Mouwens. Ze werd geboren op 10 oktober 1858 te Maaseik en kreeg als doopnamen Florentine Sophie Elisabeth. Het echtpaar moest verhuizen toen haar man later postdirekteur werd in Meenen (bij Kortrijk). In juni 1918, wanneer Flore enkele stukken land in Stevensweert van de hand doet, wordt als woonadres vermeld: "Ixelles Brussel, Chaussee de Waterloo 430". Enkele weken later, op 11 augustus 1918, overlijdt Flore te Brussel op 59-jarige leeftijd. Vermeldenswaard is nog dat zij aan haar geboortestad Maaseik een belangrijk schilderij heeft geschonken. Het betreft een 16de eeuwse kopie van de "Kruisafneming" van Hugo van der Goes, geschilderd op eikehout en groot 125 x 95,5 cm. Op de lijst bevindt zich een bronzen plaat met de tekst: "Gift van mev. Flore Offergelt, echtg. Malcors, aan Maeseyck, hare geboortestad". In het midden van deze plaat is een kunstvol medaillon aangebracht waarop de schenkster is afgebeeld (deze informatie kreeg ik van dhr. Marcel Hendrickx uit Maaseik, waarvoor mijn dank).
Wie was de derde persoon op de steen: mej. Wilhelmina Beckers? Zij werd geboren in Stevensweert op 22 augustus 1828 om 5 uur in de namiddag en kreeg als doopnamen Elisabeth Wilhelmina Antoinetta. Haar vader was Michiel Rochus Bartholomeus Beckers, geboren ca. 1779 te Venlo en van beroep Ontvanger der Rijksbelastingen. De moeder was Gertrudis Elisabeth Mouwens (uit dezelfde familie als de moeder van Flore), geboren te Stevensweert op 30 april 1786. Het echtpaar was op 24 augustus 1823 te Stevensweert getrouwd. Wilhelmina Beckers bleef haar hele leven ongehuwd. Op 30 december 1912 verhuisde ze naar Meenen in België, waar de bovengenoemde August Malcors postdirekteur was geworden.. Waarschijnlijk woonde zij in bij het echtpaar Malcors-Offergelt. In 1886, toen ze nog te Stevensweert woonde, droeg ze als weldoenster bij aan de aankoop van drie nieuwe klokken voor de parochiekerk. Wilhelmina woonde het grootste gedeelte van haar leven te Stevensweert aan het kerkplein (Jan van Steffeswertplein). Haar huis werd gevormd door het pand waarin nu "Galerie Stevensweert" is gevestigd en het linker gedeelte van het ernaast gelegen pand nr 9 (Heltzel-Rutten). Aan de huidige dakvorm is nu nog altijd goed te zien dat deze twee delen destijds één geheel hebben gevormd. De scheiding van het grote huis van Wilhelmina Beckers vond plaats op dinsdag 20 mei 1913, toen August Malcors in haar opdracht het huis liet veilen. De gebeurtenis vond plaats in de herberg van Peter Geurts door naotaris J.H.H. van Boven uit Roermond. Het linker gedeelte, bestaande uit 2 kamers, suite, hoofddeur en gang, werd gekocht door mej. Maria Sophia Stassen en het gedeelte rechts van de hoofddeur, bestaande uit kamer, keuken, achterplaats en brouwerij, stalling en open terrein, werd aangekocht door Mathias Jacobus Hubertus Josephus Rutten (deze Mathieu Rutten bouwde later een boerderij buiten Stevensweert in het Broek, nu kegelcentrum en restaurant "In 't Brookx"). De in de akte genoemde brouwerij was vroeger eigendom geweest van de familie Mouwens. 
De panden Jan van Steffeswertplein 8 en 9 rond 1970. Aan de dakvorm is de omvang van het vroegere woonhuis van Wilhelmina Beckers (en daarvoor van de familie Mouwens) goed te herkennen. Beide panden zijn inmiddels fraai gerestaureerd.
De precieze overlijdensdatum van Wilhelmina Beckers is mij niet bekend. Wel tekende zij op 6 oktober 1913 (ze was toen 85 jaar oud) nog een quitantie t.b.v. mej. Stassen naar aanleiding van het door laatstgenoemde aangekochte gedeelte van het huis te Stevensweert. Haar overlijden heeft in elk geval plaatsgevonden voor of in 1920, aangezien August Malcors in dat jaar de Lourdesgrot liet bouwen ter nagedachtenis aan haar en aan zijn in 1918 overleden vrouw Flore. 
Handtekening van Wilhelmina Beckers.
Door wie de werkzaamheden aan de grot zijn uitgevoerd, heb ik niet kunnen achterhalen. Waarschijnlijk was het een aannemer uit Stevensweert. Als locatie werd, men mag veronderstellen in overleg met de toenmalige pastoor A. van de Laar, een plaats gekozen dichtbij de ingang van de kerk, zodat de mensen bij elk kerkbezoek de grot passeerden (zie situatieschets).
Situatie-schets.
De grot moet volgens de herinnering van de mensen een mooi geheel zijn geweest. Ze was gebouwd van een soort sintel-stenen, gedeeltelijk begroeid met klimop en omgeven door hoge bomen. Uit oude foto's is af te leiden dat de grot enkele meters hoog was. In het benedenstuk was een nis uitgespaard waarin kaarsen konden worden opgestoken (tijdens een granaatbeschieting in 1944 gebruikte de toenmalige organist Harrie Lebesque deze nis als schuilplaats!). In het smallere bovendeel stond het ongeveer 1 meter hoge Mariabeeld. 
Het Mariabeeld in de grot, detail van een foto uit ca. 1933.
Vóór de grot was een kleine met tegels belegde vloer vervaardigd waarop een knielbankje stond. 
Gezicht op de kerk vanaf het Jan van Steffeswertplein. Situatie ca. 1940. De grot is door het hoge geboomte niet zichtbaar.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de kerk aan de voorzijde vergroot. Hierbij werd het op de bovenstaande foto zichtbare lijkenhuisje afgebroken, samen met de rond het kerkterrein gelegen muur met pilaren en hekwerk. Ook de Lourdesgrot werd noodgedwongen afgebroken en niet meer opgebouwd. Hiermee verdween tot verdriet van veel parochianen helaas een fraai "monument" uit het Stevensweerter dorpsbeeld. Waar zou het Mariabeeld zijn gebleven? Het enige dat nog resteert is de eerder genoemde gedenksteen, ondergebracht in het depot van het Streekmuseum. Het is nu een waardevolle herinnering geworden aan de verdwenen Lourdesgrot.
H.G.M. Rutten