PATER WILLEM SANGERS: PROMOTOR VAN BEIDE LIMBURGEN.
J. Cuypers.
Honderdvijftig jaar geleden bepaalde het Verdrag van Londen, dat
wij te maken kregen met een scheiding van België en Nederland. Een
grote groep mensen, met dezelfde volksaard en grotendeels gelegen
aan de oevers van de Maas, werd opgedeeld in een Nederlands en Belgisch
Limburg. Vanaf dat moment praten wij over de beide Limburgen. Ondanks
de scheiding bleven de grensprovincies een eenheid vormen en groeiden
de volken steeds meer naar elkaar toe.
Pater Willem Sangers, geboren op de Hompesche molen in Stevensweert,
leverde in de periode na de oorlog een grote bijdrage aan het dichter
tot elkaar brengen van de beide Limburgen. Door zijn 83 publikaties
specifiek over de beide Limburgen en zijn meer dan 400 publikaties
allemaal min of meer betrekking hebbend op een van de beide Limburgen,
mogen wij hem beschouwen als de grote promotor van de beide Limburgen.
Kruisheer Pater Sangers schreef vanuit zijn funktie als geschiedenis-
leraar aan het H. Kruis College te Maaseik vele publikaties. Vooral
schreef hij veel over de geschiedenis en de bewoners van de dorpen
en stadjes gelegen aan de Maas. "Kruimels" en "Sprokkels" langs de
Maas waren zijn bekendste werken. In 1955 schreef hij samen met
zijn vriend A. Simonis zijn eerste grote werk, namelijk het boek
over de geschiedenis van zijn geboorteplaats Stevensweert: "Er ligt
een Eiland in de Maas".
Pater Prior Kreuwels van de Kruisheren noemde pater Sangers in zijn
causerie voor Veldeke Kring Echt ter gelegenheid van het 150 jaar
bestaan van twee Limburgen een vriend en iemand die grote interesse
toonde voor de Limburgse mens. "Hij verstond de Limburger als geen
ander", zo zei hij.
Herkenbaar.
Pater Sangers, zelf een groot Limburger, noemde de Limburger een
figuur met herkenbare contouren, zoals de katholieke godsdienst,
zijn kermissen, processies, heiligdomsvaarten en karnaval. Allemaal
feesten of evenementen die min of meer te maken hebben met hun gods-
dienst. Daarnaast zijn voor de Limburger herkenbaar de vele harmonieën,
fanfares, schutterijen, schuttersfeesten en natuurlijk de eetgewoonten.
Een groot Limburger moet een erg goed mens zijn, gastvrij en grootmoedig.
Verder zal hij een goed en groot smokkelaar zijn.
Als leraar en mens trok hij door het Limburgse land, of het nu Maastricht,
Elsloo, Maaseik of Stevensweert was. Met zijn typische humoristische
uitleg wist hij de mensen te boeien. Hij interesseerde veel jongere
mensen voor de geschiedenis. Vooral ook de jeugd had veel respekt
voor hem. Hij was oprichter van vele verenigingen aan beide zijden
van de Maas, was beschermheer of ereburger en hield van feestjes
en karnaval, hetgeen hem ongeveer 100 decoraties opleverde. Hij bracht
de mensen samen en stelde vast dat de Maas niet meer die bindende
funktie had als voorheen.
Pater Sangers begon aan een geschiedenis van eigen streek; rondleidingen
bracht hij in een warme, gezellige taal, spannend en vol humor.
Hij probeerde de Limburgse mens een gezond zelfvertrouwen en zelf-
bewustzijn mee te geven. Hij was meer dan een ander bewust van het
bestaan van een cultureel volk. Hij maakte veel vrienden met zijn
grapjes en zijn met veel humor doorspekte anekdotes.
Erfgoed.
Pater Prior Kreuwels, die Sangers kende als geen ander, zei over
hem: "Deze man was een cultuur-historisch erfgoed". Soms werd hem
het ontbreken van een kritische geest verweten. Zijn publikaties
werden vaak weinig wetenschappelijke waarde toebedeeld, maar zijn
verdiensten en belangen lagen duidelijk buiten de vakwetenschap.
Zijn liefde voor het dialekt was bewonderenswaardig. Tijdens de
radio-uitzendingen op zondagmorgen kon hij zich zo goed uitleven
in het Stevensweerter dialekt. Men zei nooit van hem dat hij loog,
maar wel dat hij relativeerde en overdreef. Hij beschermde en verdedigde
de Limburger als geen ander. Pater Sangers zou zo ver gaan in zijn
verdediging van de Limburger, dat hij zou voorstellen een Bokkerijder
heilig te verklaren.
Pater Sangers verstond de Limburger als geen ander. Hij trok veel
met de mensen op, was een levensgenieter en hield van de Limburgse
produkten zoals Els, forel, Limburgse vlaai, Rommedoe, asperges,
bier en een goed glas wijn. Met zijn gulle lach, zijn warme stem,
zijn doorspekte humor, was hij trots Limburger te zijn. Hij vond
het fijn dat men aan hem kon horen dat hij Limburger was. Pater Sangers
typeerde de Limburger als het middelpunt tussen een Belg en een Pruis,
aan de voet van een Hollander.
Als promotor van de beide Limburgen kende hij veel mensen aan beide
zijden van de Maas. Vandaar dat het niet verwonderlijk is, dat wekelijks
verse bloemen op zijn graf staan. Hij was ongetwijfeld de meest markante
figuur in het Maasland en de beide Limburgen. De echo van pater Sangers
zal blijven voortleven.
J. Cuypers.